Beleggen in obligaties: de basis
Obligaties kunnen worden gezien als het ‘veilige alternatief’ voor aandelen. Deze beleggingen bieden je een lager rendement, maar hebben ook een lager risico. Daarnaast kan beleggen in obligaties bescherming bieden in het geval van een beurscrash.
Aandelen kunnen grote koersbewegingen (volatiliteit) binnen een beleggingsportefeuille veroorzaken. Om deze volatiliteit te dempen kun je obligaties gebruiken. Obligaties hebben een lagere volatiliteit dan aandelen, waardoor hun prijs minder op en neer beweegt.
Beleggen in obligaties wordt vooral veel gedaan door mensen die al langere tijd beleggen en daarmee veel vermogen hebben opgebouwd. Deze beleggers willen het risico van een grote daling tijdens een beurscrash verminderen.
Wat is een obligatie?
Een obligatie is in feite een lening aan een bedrijf of overheid. Deze partijen halen regelmatig geld op via obligaties om bepaalde projecten uit te voeren of investeringen te kunnen doen.
Een obligatie heeft een van tevoren vastgestelde looptijd, en een variabele of vaste rente (coupon) die jaarlijks aan de belegger wordt uitgekeerd. Aan het einde van de looptijd krijgt de belegger 100% van zijn inleg terug. Tenzij het bedrijf of de overheid waaraan het bedrag is geleend in de tussentijd failliet gaat.
Bij de aankoop van een nieuwe obligatie weet je altijd precies welk bedrag je aan het einde van de looptijd hebt opgebouwd. Dit is het volledige inlegbedrag, plus de geboden rente vermenigvuldigd met de looptijd.
Een voorbeeld:
- Je koopt voor € 1.000 euro een obligatie met een looptijd van 20 jaar, en een couponrente van 1%
- Ieder jaar krijg je 1% rente uitgekeerd; bij een inleg van € 1.000 euro is dit € 10 per jaar.
- Na 20 jaar krijg je je volledige inleg van € 1.000 terug.
- In totaal levert deze investering je (20 jaar x € 10) € 200 euro op.
Verschillende soorten obligaties
Er zijn tientallen verschillende soorten obligaties verkrijgbaar, maar de belangrijkste twee typen obligaties zijn:
- Staatsobligaties
- Bedrijfsobligaties
De staatsobligatie, ook wel een government bond genoemd, is een lening aan een overheid van een specifiek land. Je hebt bijvoorbeeld Nederlandse staatsobligaties, maar ook Duitse of Amerikaanse staatsobligaties.
De bedrijfsobligatie, ook wel een corporate bond genoemd, is een lening aan een specifiek bedrijf. Zo kun je een bedrijfsobligatie van bijvoorbeeld Shell of Microsoft kopen.
Aangezien het (in de meeste gevallen) waarschijnlijker is dat een bedrijf failliet gaat dan een overheid, hebben bedrijfsobligaties een iets hoger risico dan staatsobligaties. Dit betekent echter ook dat bedrijfsobligaties vaak een hogere rente bieden.
Ook binnen de categorieën bestaan verschillen in risico en de geboden rente. Zo zullen staatsobligaties uitgegeven door de Nederlandse overheid minder risico (en dus ook minder rendement) hebben dan een staatsobligatie uit bijvoorbeeld Rusland.
Hoe beleggen in obligaties?
Het is mogelijk om obligaties direct bij de uitgevende partij (bijvoorbeeld de Nederlandse overheid) te kopen. Meestal worden obligaties echter, net zoals aandelen, verhandeld via een broker of beleggingsrekening bij de bank.
Obligaties kunnen ook gedurende de looptijd worden verhandeld. Het is dus mogelijk dat je via de beurs een obligatie met een looptijd van 20 jaar koopt, die al 5 jaar in het bezit is geweest van een andere belegger. De resterende looptijd is dan nog 15 jaar.
Wanneer je een obligatie koopt van een andere belegger, wijkt de gevraagde prijs vaak af van het originele inlegbedrag. Hoe dit komt leg ik hieronder uit.
Hoe wordt de prijs van obligaties bepaald?
De prijs van een obligatie die tussentijds wordt verhandeld is afhankelijk van:
- Het inlegbedrag
- De couponrente van de obligatie
- De looptijd
- De huidige rentestand
De eerste drie factoren zijn bij de aankoop van de obligatie vastgezet. Tijdens de looptijd van de obligatie kan de rentestand echter veranderen. Dit heeft een directe invloed op de prijs van de eerder gekochte obligatie.
Een voorbeeld:
- Je koopt een Nederlandse staatsobligatie voor € 1.000, met een looptijd van 10 jaar en een couponrente van 3%
- Je houdt de obligatie 4 jaar in bezit voordat je deze verkoopt
- De resterende looptijd van de obligatie is 6 jaar
- De Nederlandse overheid heeft tussentijds de rente verlaagd van 3% naar 1%
- De obligatie brengt nu per jaar 2% (3% – 1%) meer op dan nieuw uitgegeven staatsobligaties
- De obligatie zal in totaal 12% (6 jaar x 2%) meer opleveren dan nieuwe staatsobligaties
- Jouw obligatie is nu € 1.120 (1.000 x 1.12) waard
Conclusie: Een obligatie stijgt in waarde wanneer de rente tussentijds verlaagd wordt. Omgekeerd werkt het hetzelfde: Een obligatie daalt in waarde wanneer de rente tijdens de looptijd stijgt.
Het obligatiefonds: mandje van obligaties
Wanneer je losse obligaties koopt, loop je altijd het (kleine) risico dat de uitgevende partij zijn leningen niet kan terugbetalen. Hierdoor kun je in principe een deel van, of je gehele inleg verliezen.
Om het risico te spreiden kun je ook kiezen voor een obligatiefonds. Dit is een mandje met daarin meedere obligaties van vaak verschillende aanbieders.
Zo kun je kiezen voor bijvoorbeeld een Euro obligatiefonds, waarin staatsleningen aan verschillende landen binnen de Europese Unie zitten. Of je kiest voor een Global Corporate Bonds fonds, waarmee je obligaties koopt van honderden bedrijven wereldwijd.
Welk obligatiefonds kies ik?
Om een goed obligatiefonds te vinden om in te beleggen is het belangrijk te kijken naar een aantal punten.
- Het risico: Staatsobligaties zijn iets veiliger dan bedrijfsobligaties. Vermijd zogenaamde High Yield obligaties; deze fondsen bestaan uit obligaties met een hoog risico.
- De spreiding: Hoe groter het aantal verschillende obligaties in een fonds, hoe lager het risico.
- De kosten: obligatiefondsen rekenen jaarlijkse kosten voor het beheer van het fonds. Deze worden afgetrokken van je rendement, en wil je dus zo laag mogelijk houden.
Aangezien we beleggen in obligaties om de totale beleggingsportefeuille stabieler te maken, wil je weinig risico lopen, tegen de laagste mogelijke kosten. Een voor de hand liggende keuze is daarom een Wereldwijd gespreid staatsobligatiefonds.
Mocht je iéts meer risico willen nemen, dan kun je ook kiezen voor een Wereldwijd gespreid obligatiefonds met daarin zowel staats- als bedrijfsobligaties.
Lees ook: