Indexfondsen en ETF’s: de verschillen
Indexfondsen en ETF’s (Exchange Traded Funds) zijn in de basis vergelijkbare beleggingsproducten: ze volgen beide een index met daarin een grote hoeveelheid aandelen. Zo kun je met één wereldwijd gespreid indexfonds of ETF direct investeren in een mandje met daarin duizenden internationale bedrijven.
Zowel indexfondsen als ETF’s kunnen zich ook richten op een bepaalde sector of regio. Deze producten bieden minder spreiding met vaak maar enkele tientallen bedrijven, maar kunnen interessant zijn voor beleggers die kansen zien op een specifieke markt.
Het doel van het indexfonds en de ETF is hetzelfde: gespreid beleggen toegankelijk maken voor particuliere beleggers. Toch zijn er een aantal belangrijke verschillen, die mogelijk invloed kunnen hebben op jouw keuze voor één van de twee.
Deze verschillen worden in dit artikel uitgelegd.
De verhandelbaarheid van indexfondsen en ETF’s
Het belangrijkste verschil tussen het indexfonds en de ETF is waarschijnlijk de manier waarop deze verhandeld worden.
ETF’s bieden de meeste flexibiliteit. Deze kunnen, zolang de beurs geopend is, op ieder gewenst moment van de dag worden aangekocht. De prijs van een ETF is niet alleen afhankelijk van de waarde van de onderliggende aandelen, maar ook van vraag en aanbod op de beurs. Deze prijs schommelt dan ook gedurende de handelsdag. Je kunt een ETF soms in de ochtend goedkoper aanschaffen dan in de middag, of vice versa.
Aangezien ETF’s actief verhandeld worden, is het mogelijk om bij de aankoop gebruik te maken van limiet-orders. Zo kun je instellen dat je de ETF alleen wilt aankopen onder een bepaalde prijs. Of je vult bij een verkooporder een minimumbedrag in dat je wilt ontvangen. De order wordt dan alleen uitgevoerd wanneer aan jouw voorwaarden voldaan is.
Een indexfonds wordt slechts eenmaal per dag verhandeld. Alle ingegeven orders worden dagelijks op één tijdstip tegen één vastgestelde prijs doorgevoerd. Limietorders zijn hier niet mogelijk: een ingevoerde order voor een indexfonds wordt altijd uitgevoerd. De prijs van een indexfonds wordt volledig bepaald door de waarde van de onderliggende aandelen.
Fracties aankopen
Hoewel ETF’s meer flexibiliteit bieden voor het moment waarop je koopt, hebben indexfondsen bij aankoop een groot voordeel dat interessant kan zijn: indexfondsen zijn in fracties aan te kopen.
Dit betekent dat je niet één heel stuk van een indexfonds hoeft te kopen. Wanneer het fonds voor €100 genoteerd staat, is het ook mogelijk om een kooporder van €135 volledig uit te laten voeren. Je ontvangt dan 1,35 stuks van het indexfonds in je portefeuille.
Wanneer je dezelfde €135 probeert te investeren in een ETF van €100, ontvang je slechts 1 stuk van de ETF en houd je €35 op je geldrekening over. Je kunt geen fracties van ETF’s kopen.
Het kopen van beleggingsproducten in fracties maakt het automatiseren van je beleggingen gemakkelijker. Zo weet je bij een vaste maandelijkse inleg zeker dat het volledige bedrag wordt geïnvesteerd en er geen geld ‘aan de kant’ blijft staan.
Verschil in kosten
ETF’s zijn volledig geautomatiseerd in het volgen van een bepaalde index, en hebben daarom weinig aandacht nodig van fondsbeheerders. Omdat er geen mensen hoeven te worden betaald voor het beheer, zijn de jaarlijkse kosten van de ETF vaak laag.
Beleggingsfondsen worden vaak actief beheerd, waardoor de beheerkosten soms flink kunnen oplopen. Daarnaast kun je te maken krijgen met transactiekosten binnen het fonds zelf. Aangezien je deze kosten direct van je behaalde rendement kunt aftrekken, is het verstandig dit soort actief beheerde fondsen zoveel mogelijk te vermijden.
Gelukkig zijn de jaarlijkse kosten bij goede indexfondsen vrijwel net zo laag als bij ETF’s. Ook deze beleggingsproducten volgen op een passieve manier de index, waardoor beheer en de bijkomende kosten hiervan te verwaarlozen zijn.
Indexfondsen bieden in Nederland zelfs de goedkoopste manier om wereldwijd te kunnen beleggen. Dit heeft overigens weinig te maken met het (kleine) verschil in beheerkosten, maar meer met bankkosten en verborgen kosten zoals dividendlekkage. Hiervan hebben helaas veel ETF’s in Nederland last.
De rendementen van indexfondsen en ETF’s
Over de rendementen kunnen we kort zijn: indexfondsen en ETF’s die dezelfde index volgen zullen vrijwel hetzelfde rendement behalen. De tracking-error (het verschil tussen de waarde en gevolgde index) is bij zowel ETF’s als indexfondsen nihil.
Zolang de kosten van het gekozen indexfonds of ETF laag zijn, kun je rekenen op beleggingsresultaten die zéér dicht bij de gevolgde index liggen.
Hierbij moet wel worden opgemerkt dat ETF’s of indexfondsen vrijwel nooit precies dezelfde index volgen en daarmee dezelfde aandelen bezitten. Zo volg je met VWRL, een populaire ETF van Vanguard, de wereldwijde aandelenindex zeer nauwkeurig, maar worden er bij populaire indexfondsen, zoals die van Northern Trust en Nationale Nederlanden, bedrijven van de index uitgesloten op basis van ESG duurzaamheidsprincipes. Hierdoor kunnen verschillen in rendement ontstaan, waarvan niet te voorspellen is of deze positief of negatief zullen uitpakken.
Wil je zo dicht mogelijk bij de resultaten van de index blijven, dan is een volledig passieve ETF een goede keuze. Er bestaan ook indexfondsen die de index vrij nauwkeurig volgen, maar deze zijn in Nederland lastig te vinden met dezelfde lage kosten als ETF’s.
Indexfonds of ETF: wat kies jij?
Zowel indexfondsen als ETF’s zijn een prima keuze voor de passieve indexbelegger. Waar jij uiteindelijk voor moet gaan, kan ik je helaas niet vertellen. Dit is geheel afhankelijk van jouw persoonlijke voorkeuren.
Hieronder daarom nogmaals de belangrijkste verschillen tussen indexfondsen en ETF’s:
- ETF’s zijn realtime verhandelbaar op de beurs, indexfondsen slechts eenmaal per dag
- ETF’s volgen de index vaak nauwkeuriger (minder uitsluitingen)
- Indexfondsen kunnen in fracties worden aangekocht, ETF’s niet
- Indexfondsen hebben (momenteel) in Nederland iets lagere totale kosten
Persoonlijk gaat mijn voorkeur uit naar het indexfonds. Deze zijn in fracties aan te kopen en momenteel de goedkoopste optie voor de Nederlandse indexbelegger. Mochten er echter goedkope ETF’s verschijnen die geen last hebben van het eerdergenoemde dividendlekkage, dan ben ik snel om.
Je kunt altijd een kijkje nemen op deze lijst met de beste indexfondsen van Nederland. Hierop staan trouwens (in tegenstelling tot wat de titel doet vermoeden) ook ETF’s.
toevallig dat ik me hier onlangs ook eens heb verdiept. Nog een aanvulling op de verschillen die jij hebt benoemd: bij fondsen betaal je koop- en verkoopkosten (naast transactiekosten van je broker). Die zit versleuteld in de koers. Bij ETFs heb je dit niet. Maar betaal je wel ‘spreadkosten’. Die zijn meestal wel een stuk lager.
Ten slotte, bij een fonds wordt de koers (intrinsieke waarde of NAV) volledig bepaald tot de waarde van de onderliggende effecten. Bij ETF niet. Die kan (in theorie) er van afwijken.
Zelf denk ik, maar weet ik het niet zeker, dat een ETF gevoeliger is voor een ‘flashcrash’. Bij een fonds zijn het nog altijd personen achter de scherm die de procedures bepalen. Die kunnen in uitzonderlijke omstandigheden afwijken van gangbare procedures (zoals de beurs soms ook wel eens stil wordt gelegd). Bij een ETF is dat niet mogelijk. Doordat het volledig geautomatiseerd is, gaat het de flashcrash achterna. Overigens, hoeft dit voor een buy-and-hold belegger niet echt een probleem te zijn
Bedankt voor je aanvullingen! Ik ga deze puntjes even aanvullen in het artikel.
Flashcrashes zullen bij beleggingsfondsen inderdaad minder een probleem zijn dan bij ETF’s. Je moet ook wel erg veel pech hebben als je precies tijdens een flashcrash weet te kopen als langetermijn belegger… Daarnaast gewoon altijd bij aan- en verkoop van ETF’s een limietorder gebruiken.