Koersen obligatiefondsen stijgen explosief: moet je hier blij mee zijn?
Het zal je als belegger waarschijnlijk niet zijn ontgaan: de koersen van obligatiefondsen zijn de afgelopen maanden explosief gestegen. De doorsnee eigenaar van een obligatiefonds zal deze ‘snelle winst’ misschien toejuichen, maar zijn stijgende koersen op de obligatiemarkt wel iets om blij mee te zijn?
Het korte antwoord is: nee.
Het langere antwoord behoeft wat meer uitleg over de werking van obligatiefondsen en de oorzaak van de prijsstijging.
Wat veroorzaakt de koersstijging bij obligatiefondsen?
De directe oorzaak van de koersstijging is een snel dalende rente op de kapitaalmarkt. De rente op staatsobligaties is nog nooit zo laag geweest, en blijft verder dalen. In een aantal Europese landen moet je nu al betalen wanneer je geld uitleent aan de overheid: uitgegeven obligaties hebben een negatieve rente.
Dankzij de lage rente op nieuw uitgegeven obligaties, worden eerder uitgegeven obligaties – die nog wel een hogere rente opleveren – gewilder bij beleggers, en stijgen daardoor in prijs op de beurs. Hiermee stijgt ook de waarde van het mandje obligaties in jouw obligatiefonds.
De dalende rente heeft echter ook een belangrijk, maar helaas minder opvallend, negatief effect op een obligatiefonds. Om dit negatieve effect te kunnen zien, moet je begrijpen hoe een obligatiefonds werkt.
De werking van obligatiefondsen
Een obligatiefonds bestaat uit een mandje obligaties dat in feite continu wordt ververst: oude obligaties bereiken het einde van hun looptijd en vallen weg, nieuw uitgegeven obligaties worden aan het fonds toegevoegd.
Om de verwachte opbrengst van een obligatiefonds te ontdekken, moet je kijken naar de Yield to Maturity (YTM). Dit is de rente die je jaarlijks ontvangt gedurende de gemiddelde looptijd van de obligaties in het fonds. De YTM is te vinden bij de productinformatie van de uitgevende partij. Als voorbeeld neem ik het Vanguard Euro Government Bond Index Fund.
Op de bovenstaande link zal je onder het kopje Characteristics een YTM terugvinden van 0.0%. Dit betekent dat je, wanneer je dit obligatiefonds nu koopt, een renteopbrengst van 0.0% kunt verwachten gedurende de gemiddelde looptijd binnen het fonds: 9,6 jaar.
Omdat er constant nieuwe obligaties aan het fonds worden toegevoegd, kan de YTM in de toekomst wel veranderen:
- Als de nieuwe obligaties een rente bieden van meer dan 0.0%, zal de YTM stijgen.
- Als de nieuwe obligaties een rente bieden van minder dan 0.0%, dan daalt de YTM.
Wat betekent dit voor toekomstige resultaten?
Het verwachte rendement van Europese staatsobligaties voor de komende 10 jaar heeft inmiddels het nulpunt bereikt, en lijkt binnenkort negatief te worden aangezien de rentes nog altijd dalen. Niet erg rooskleurig.
Persoonlijk zie ik dan ook geen reden om op dit moment obligaties aan te houden in een beleggingsportefeuille. Je kunt op je spaarrekening net zo goed 0.0% krijgen, en daarmee het kleine beetje volatiliteit van obligaties vermijden. Daarnaast zijn er beter betalende alternatieven zoals een deposito met gegarandeerd rendement van 1%. Beleggers zouden eventueel ook kunnen kijken naar een fiscaal voordelig groen beleggingsfonds.
Mooi kritisch artikel over obligaties.
Wat je echter buiten beschouwing laat is het eventuele rendement dat je maakt over de aan- en verkoop van het pakket obligaties. Dit kan natuurlijk positief, maar ook negatief uitpakken.
Koersstijgingen en dalingen van obligaties zijn eigenlijk alleen van belang als je van plan bent in of uit obligaties te stappen. Bijvoorbeeld als je overgaat van obligaties naar deposito’s. Op dat moment is het natuurlijk lekker als je obligaties net in waarde zijn gestegen.
Voor de lange termijnbelegger zijn deze koersschommelingen echter helemaal niet van belang. Je weet met obligaties namelijk precies welk rendement je krijgt over de volledige looptijd (inleg + couponrente).
Het is daarom enkel belangrijk te kijken naar de huidige Yield to Maturity (YTM) van een obligatiefonds op het moment dat je deze koopt: Dat is wat je daadwerkelijk kunt verwachten aan rendement over de aangegeven looptijd.
Voordat de Maturity-datum (einde looptijd) is bereikt kan de koers van een obligatiefonds stijgen , maar daarmee gaat automatisch de te verwachten yield (te ontvangen rente) voor de rest van de looptijd evenredig omlaag. Uiteindelijk heb je aan het einde van de looptijd altijd precies hetzelfde bedrag over.
Dit zie je ook bij obligatiefondsen die dit jaar 10% in waarde zijn gestegen. De yield voor de komende 10 jaar is in dat geval wel van 1% naar 0% per jaar gegaan. Uiteindelijk verdien je er exact hetzelfde mee als je de obligatie aanhoudt tot einde looptijd.
Bij obligatiefondsen kan het rendement een beetje afwijken omdat er telkens nieuwe obligaties worden toegevoegd. Maar met de nu lager wordende rentes heeft dit alleen een negatief effect op de gemiddelde Yield to Maturity van het hele fonds.
Sorry voor het lange verhaal, maar veel mensen lijken deze werking niet door te hebben en kijken alleen naar de spectaculaire rendementen van dit jaar.